Ustawa z dnia 25 września 2024 r. nałożyła na podmioty, na rzecz których pracę zarobkową wykonuje co najmniej 50 osób, obowiązek ustanowienia wewnętrznego systemu umożliwiającego tzw. sygnalistom zgłaszanie naruszeń prawa dotyczących m. in. korupcji, bezpieczeństwa produktów, ochrony środowiska i zdrowia publicznego, przy równoczesnym zapewnieniu im ochrony przed działaniami odwetowymi – zwolnieniem, przeniesieniem na niższe stanowisko pracy, zastraszaniem, spowodowaniem straty finansowej czy szkody materialnej.
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że to kolejne obciążenie dla przedsiębiorcy, pochłaniające czas i energię, a ponadto rodzące dodatkowe koszty. Przepisy zobowiązują bowiem do wprowadzenia zasad i procedur zawiadamiania o nieprawidłowościach, rozpatrywania zgłoszeń i podejmowania stosownych działań następczych. Warto jednak spojrzeć na nowe obowiązki z innej perspektywy – jako na narzędzie pozwalające na zidentyfikowanie i rozwiązanie wewnętrznych problemów w ramach organizacji, bez ujawniania ich na zewnątrz, a co za tym idzie – bez ponoszenia strat wizerunkowych i finansowych oraz konsekwencji prawnych.
Trudno nie zgodzić się z twierdzeniem, że z uwagi na zasięg i rolę środków masowego przekazu w dzisiejszym życiu społecznym i gospodarczym, nawet pojedynczy artykuł czy wpis na Facebooku lub platformie X, informujący o nieprzestrzeganiu przez działającą na rynku firmę wymaganych standardów jakości, zasad bezpieczeństwa czy praw pracowniczych, negatywnie wpływa na jej renomę, naruszając zaufanie konsumentów i kontrahentów. Z kolei powzięcie o tym wiedzy przez właściwe organy i instytucje pociągnie za sobą przeprowadzenie kontroli, w wyniku której może dojść do zastosowania kar pieniężnych, odebrania zezwoleń, licencji lub koncesji, a także do poniesienia odpowiedzialności odszkodowawczej, karnej czy służbowej przez kadrę zarządzającą. Dlatego w interesie każdego podmiotu leży nie tylko spełnienie ustawowego obowiązku w postaci ustanowienia procedury zgłoszeń, lecz także zachęcenie potencjalnych sygnalistów do zgłaszania dostrzeżonych nieprawidłowości kanałami wewnętrznymi. Pozwoli to kierownictwu zdiagnozować występujące już problemy i rozpoznać ryzyko ich zaistnienia w przyszłości oraz przedsięwziąć konkretne działania zmierzające do poprawy sytuacji i doprowadzeniu do stanu zgodnego z prawem.
Przykładową formą zachęty może stać się przeprowadzenie szkoleń wśród pracowników – aby wiedzieli, w jaki sposób dokonywać zgłoszeń, jakich obszarów mogą one dotyczyć oraz jakie przysługują im uprawnienia i środki ochrony, jak również zapewnienie przejrzystości procesu, udzielanie terminowych i pełnych informacji zwrotnych, zagwarantowanie obiektywizmu i profesjonalnego rozpatrzenia każdego zgłoszenia poprzez powierzenie obsługi systemu osobom kompetentnym i wzbudzającym zaufanie, zapewnienie nieodpłatnej pomocy psychologicznej, organizowanie akcji edukacyjnych i informacyjnych oraz dopuszczenie zgłoszeń anonimowych.
Kancelaria MCP udziela profesjonalnej pomocy na etapie przygotowania i wdrażania procedury zgłoszeń wewnętrznych, obsługi zgłoszeń oraz prowadzenia szkoleń – skierowanych zarówno do pracowników, jak i kadry zarządzającej. Jeżeli zatem reprezentujesz podmiot, którego dotyczą obowiązki przewidziane w ustawie o ochronie sygnalistów, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego!
