W okresie trudności w utrzymaniu płynności finansowej wynikających z narastających opóźnień w zapłacie należności ze strony kontrahentów – zasadne jest szersze wykorzystanie przez przedsiębiorców środków prawnych wprowadzonych ustawą o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych z dnia 19 lipca 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1649) – w zakresie uprawnienia do odsetek oraz kosztów odzyskiwania należności.
Warto zwrócić uwagę, iż od dnia 1 stycznia 2020 r. w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1010) wprowadzony został przepis art. 17g, który stanowi, że czynem nieuczciwej konkurencji jest nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi, polegające w szczególności na:
1) naruszeniu przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 118 i 1649);
2) rażącym odstępstwie od dobrych praktyk handlowych, które narusza zasadę działania w dobrej wierze i zasadę rzetelności;
3) niedostosowaniu do harmonogramu dostawy towarów lub harmonogramu wykonania usługi;
4) nieuwzględnieniu właściwości towaru lub usługi, które są przedmiotem umowy.
Istotną regułą jest zawarta w art. 6 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 118 i 1649) norma stanowiąca: jeżeli strony transakcji handlowej nie przewidziały w umowie terminu zapłaty, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia przez niego świadczenia, do dnia zapłaty.
Komu przysługują odsetki?
Dwa kolejne przepisy cytowanej ustawy określają zasady dotyczące odsetek należnych wierzycielowi dla dwóch sytuacji – gdy dłużnik jest podmiotem publicznym oraz gdy dłużnik jest innym przedsiębiorcą.
W obu przypadkach w transakcjach handlowych wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.
Termin zapłaty dla podmiotu publicznego.
Dla podmiotów publicznych, za wyjątkiem transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym, przewidziany został krótszy termin zapłaty – 30 dni. Dla pozostałych uczestników transakcji handlowych termin zapłaty określony w umowie, co do zasady, nie może przekraczać 60 dni.
Ile wynosi rekompensata za nie opłaconą fakturę?
Należy zwrócić uwagę, że w sposób bardziej korzystny dla wierzyciela ustawodawca ukształtował od dnia 1 stycznia 2020 r. treść art.10 ust. 1 ustawy, który stanowi, iż wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:
- 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 złotych;
- 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5 000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
- 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Równowartość kwoty rekompensaty, o której mowa w ust.1, jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
Praktyczne znaczenie może mieć również treść art. 10 ust. 2 ustawy, który stanowi, że oprócz kwoty, o której mowa w ust.1, wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę.
Należy podkreślić, iż ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, natomiast zgodnie z treścią art. 6 ust. 3 Dyrektywy – wierzyciel jest uprawniony do uzyskania od dłużnika rozsądnej rekompensaty za wszelkie koszty odzyskiwania należności przekraczające stałą kwotę określoną w art. 6 ust. 1, poniesione z powodu opóźnień w płatnościach dłużnika. Mogłoby to obejmować koszty poniesione między innymi w związku ze skorzystaniem z usług prawnika lub firmy windykacyjnej.
Sąd Najwyższy wskazał też w uzasadnieniu cytowanej uchwały, iż przy jednoznacznym kwalifikowaniu kosztów wynagrodzenia dla prawnika lub firmy windykacyjnej jako podlegających pod mechanizm rozsądnej rekompensaty z art. 6 ust. 3 dyrektywy 2011/7/UE można wyprowadzić wniosek, że punktem wyjścia dla oceny „rozsądności” rekompensaty związanej z kosztami prawnika powinno być odniesienie wynagrodzenia wypłaconego przez wierzyciela do rynkowych stawek przyjmowanych przy świadczeniu usługi windykacji dla konkretnego typu wierzytelności.
Jeżeli masz pytania związane z odzyskiwaniem wierzytelności od swoich kontrahentów lub potrzebujesz innej pomocy prawnej, skontaktuj się z nasza kancelarią.
Kancelaria MCP udziela konsultacji prawnych za pośrednictwem e-maili, telefonów, komunikatora Skype lub innych środków komunikacji na odległość.
